Çavdar mahmuzu, 'Clavicipitaceae' familyasından çavdar ve benzeri tahıllarda parazit olarak yaşayan bir mantar türüdür. 1800'lerin ortalarına kadar çavdarın normal bir parçası olduğu düşünülmüştür. En çok çavdarda görülse de diğer tahıllara da yerleşebilir. Koyu mor renkli ve birkaç santim uzunluğundadır.
Çavdar mahmuzu zehirlenmesi ölümcül olabilir. Bunun yanında delilik gibi ciddi psikiyatrik sorunlara da yol açabilir. Pek çok çavdar mahmuzu merkezi sinir sistemi üzerinde zehirleyici etkilere neden olurlar.
İsviçreli kimyager Albert Hofman'ın Basel'deki Sandoz laboratuvarlarındaki çalışmalarıyla çavdar mahmuzu alkaloidlerinden elde edilen Lysergic asitten LSD'nin sentezlenmesi sağlanmıştır. Parkinson hastalığının tedavisinde de etkilidir.
Çavdar mahmuzu zehirlenmesi
Çavdar mahmuzu zehirlenmesi
Çavdar mahmuzu zehirlenmesi veya ergotizm, bir mantar olan
Claviceps purpurea'nın ürettiği ergot alkaloidlerinin alınması sonucu meydana
gelen bir zehirlenmedir. Halk arasında çavdar mahmuzu olarak adlandırılan bu
mantara bağlı olarak ortaya çıkan hastalık uzun zamandan beridir bilinmektedir.
Bu mantar başta çavdar olmak üzere bazı hububat tanelerinde ve bitkilerde
üremektedir. Ergot alkaloidleriyle enfekte tane yem, tohum veya otların
hayvanlar tarafından tüketilmesi sonucu hastalık oluşmaktadır. Bu derleme
çavdar mahmuzu zehirlenmesi (ergotizm) hakkında detaylı bilgi vermek amacıyla
yapıldı.
